Şirketlerin bilinçaltımızda yer edebilmesini sağlayan en önemli faktörlerden biri şüphesiz ki logolar! Uğruna milyon dolarlar harcadıkları bu minik ama etkili semboller de zamanla her şey gibi değişiyor elbette. Bu yönden logolar biraz gençlere benzetilebilir! Hatta o kadar benziyorlar ki bazen onlar da tıpkı gençler gibi döneme ayak uydurmak adına birbirlerinin aynısı gibi görünebiliyorlar. Gelin ünlü markaların logolarının değişim süreçlerini hep birlikte yakından inceleyelim.
İnsanlar önce renkle duygusal bir bağa sahiptir. Daha sonra şekillerimizi, logoyu alıyoruz ve kelimeleri okuyoruz. Bir uyuşmazlık hissedersek, güzel hazırlanmış kelimelere rağmen, inanmadığımız renk olacaktır.
Karen Haller – The Little Book of Colour kitabının yazarı
Renk psikolojisinde bir otorite olan Karen Haller’ın da dediği gibi hepimiz önce rengi fark ediyor sonra içeriğin ne olduğuna dikkat ediyoruz. O halde iyi hazırlanmış bir logonun doğru renk seçimi yapılmamışsa rakipleri tarafından eleneceğini söyleyebilir miyiz? Bakalım hangi ünlü markalar zaman içinde renk değişikliğine giderek isabetli bir karar vermişken hangileri yapmasa daha iyi olurmuş? Yazımızı okuduktan sonra yorum tamamen sizin! O halde ilk markamızla başlayalım.
Coca-Cola
Gördüğünüz üzere 100 küsür yıl öncesinden kalma Coca Cola’nın logosu zaman içinde neredeyse hiç değişiklik göstermemiş! 90lar başında gelen “kırmızı” renk güncellemesi dışında ilk kurulduğunda el yazısı ile hazırlanmış halinin birebir aynısını günümüzde halen görmekteyiz. Zihinlerde öyle yer edinmiş ki sokaktan herhangi birini çevirip Coca Cola’nın logosunu çizmesini istediğinizde herkes aşağı yukarı aynı şeyi çizebilecektir! Kırmızı rengin ise insan bilinçaltına iştah açıcı sinyal verdiği keşfedildiğinden beri bu renk pek çok gıda ve içecek firmasının vazgeçilmezi.
Ayrıca logoların firma sahiplerine maliyetlerini tahmin bile edemeyecekken Coca-Cola’nın logo maliyetinin sıfır olduğunu biliyor muydunuz? Logoların şirketlere maliyetlerini de başka bir yazımızda ele almayalım mı? Evet dediğinizi duydum!
Apple
Elbette hem ürünleriyle hem logosuyla kendinden çokça bahsettirmiş Apple firmasıyla devam ediyoruz. “Steve Jobs’un en sevdiği meyve elmaymış!”, “Steve Jobs elma çiftliğinden dönerken aklına gelmiş!” gibi pek çok senaryo duysak da Apple markasının ilk logosu gördüğünüz üzere oldukça havalı duran kafasına elma düşen bir Isaac Newton logosu! Evet bu yönden bakıldığında küçük bir elma hem bilime ışık tutmuş, hem de günümüz teknolojisine büyük bir yön vermiş oluyor. Elbette bu Isaac Newton logosu oldukça yaratıcı ve ilham verici ancak bir logo için oldukça karışık ve akılda kalıcı değil. O halde ne yapalım, normal bir elma şeklinde olsun logomuz demişler ancak bu sefer de kiraza çok benzemiş! Kiraza benzemesin diye de akıllarına dahiyane bir fikir gelmiş, elmaya bir ısırık eklemek! İşte şimdi bu logonun akılda kalmaması imkansız.
Isırılmış elma logosuna geçtikten sonra logonun evrimini incelediğimizde görüyoruz ki önceleri daha renkli ve detaylı başlamış logo tasarımı günümüzde en sade ve akılda kalıcı halini almış görünüyor. Ama belki de başlangıçta o daha detaylı olduğu süreçler de şimdiki basit halinin kabul edilebilirliğine zemin hazırlıyordur, bu da bakış açılarından biri. Peki madem bu en güncel hali en akılda kalıcı formu, gerçekten de bu logo insan zihinlerinde olduğu gibi kalabiliyor mu? İşte signs.com bu konuyu ele almış ve sokaklara çıkıp 150’den fazla insanın Apple logosunu çizmelerini istemiş. Geri kalan 10 adet ünlü markanın logosuyla ilgili bu sosyal deneyin sonuçlarını Signs of Branded In Memory sayfasında görebilirsiniz! Peki bakalım Apple logosu ne kadar akılda kalıcı? İşte sonuçlar!
İnsanların yalnızca %20’si Apple logosunu kusursuz çizebiliyor!
İnsan beyni bu kadar basit bir logoyu bile maalesef tamamıyla doğru hatırlayabiliyor. Isırığın yönünü yanlış çizmek, elmaya fazladan bir yaprak veya elmanın sapını eklemek, hatta elmayı kırmızı renkte çizmek gibi yapılan hatalar olsa da hemen hemen herkes logonun ısırılmış bir elma olduğunu biliyor. Eh, logonun tasarımcısı Rob Janoff rahat uyuyabilir gibi görünüyor.
Peki Apple’ın logosu insan zihinlerinde kaldığı hali gibi olsaydı nasıl görünürdü? İşte signs.com bunu da gözler önüne serdi!
Ünlü tweet kuşu acaba en başından beri var mıydı? Gelin hep birlikte görelim!
İlk başlarda yeşil bir twitter yazısıyla başlayan site o yıllarda çok popüler olmadığı gibi logo değişikliyle birlikte popülaritesine de kavuşmuş oldu. Mart 2006’dan beri hayatımızda önemli bir yer işgal eden Twitter‘ın meşhur kuşunu tanımayan birine rastlamak zor. Ancak pek çok kişi -bugünlerde kullanılmıyor olmasından olacak- bu kuşun adının Larry olduğunu bilmiyor olabilir. Bir süredir ‘Twitter kuş, kuş Twitter’dır’ söylemini benimseyen markanın Larry ismi ve kişileştirmesini kullanmaması da bu söylemle doğrudan ilişkili.
2006’dan bu yana beş kez logosunu güncelleyen Twitter’ın son ‘kuşu’ güncel logonun tasarımcısı olan Doug Bowman tarafından şu sözlerle anlatılıyor: “Bu kuş üst üste geçen üç çember setinden oluşuyor – tıpkı sizin network’leriniz, ilgileriniz ve fikirleriniz gibi. İster dünyaya daha yukarıdan bakabilmek adına yükselmiş isterse diğer kuşlarla bir olup ortak bir amaç için kanat çırpıyor olsun; özgürlük, umut ve sonsuz imkânı uçan bir kuştan daha güzel ifade eden bir şey olamaz.”
Volkswagen
Orijinal VW 1939 tarihli logo, dairenin etrafında dönen uzun kollarla bir dişli gibi görünmesi için dairenin etrafında çarpık dişlere sahipti. İkinci Dünya Savaşı sona erdiğinde kollar ve dişli darbeleri ortadan kaldırıldı ve 2000 yılında VW logoyu mavi ve gümüş rengine boyadı.
Adidas
Adidas logosu da tarih boyunca değişim geçirmiş logolardan. Başlangıçta üç yapraklı bir yoncadan oluşuyordu, bu üç yaprak Amerika, Avrupa, Afrika ve Asya’nın kara kütlelerini temsil ediyordu ve bunları birbirine bağlayan üç çizgi çeşitliliği ifade ediyordu. Yonca logosu, şirketin bazı ürünlerinde, özellikle de Adidas Originals serisinde hala kullanılmaktadır. Dünyanın en büyük ikinci spor giyim şirketi olan Adidas, üç şeritli logosunu 1952 yılında ayakkabı markası Karhu Sports’tan iki şişe viski ve 2.000 $ karşılığında satın aldı! Altmış beş yıl sonra, yüzlerce profesyonel sporcunun ve yüz milyonlarca tüketicinin kıyafetlerinde ikonik çizgiler yer alıyor.
Peki bu radikal değişikliği geçiren Adidas logosu zihinlerde ne kadar doğru yer etmiş? Gelin signs.com’un araştırma sonuçlarını beraber inceleyelim.
İnsanların %12’si Adidas logosunu en güncel haliyle hatırlıyor!
Raporu incelediğimizde Adidas’ın “A”sını büyük yazmak, bazı adidas kutularının mavi renkli olmasından dolayı logoyu mavi hatırlamak, eski yonca logosunu çizmek ve hatta ve hatta sola bakan kahverengi bir ayakkabı çizmek gibi hatalar yapıldığını görmekteyiz!
Peki Adidas logosu gerçekten insanların hatırladığı gibi olsaydı?
Shell
1900’lerin başlarında ilk ortaya çıkışından bu yana, Shell logosu gerçekçi bir deniz tarağı kabuğu görünümünden, ayırt edici renklerle günümüzün cesur şekline geçti. Shell ambleminin aile armasından alındığına dair bazı kanıtlar var. 1900’de gerçek mürekkepli kapaklı bir çizim olarak başladı ancak yavaş yavaş pürüzsüz kırmızı ve sarı stilize bir kabuğa dönüştü. Renkler ve şekiller o kadar belirgin ki Shell artık logoya adını bile yazmıyor.
Google‘ın bugün kullanımda olan logosu Ruth Kedar tarafından tasarlanmış. Kurulduğu günden bu yana diğer teknoloji markalarına nazaran çok daha ufak değişiklikler yaşayan logoya bir dönem Yahoo’daki gibi ünlem eklendiyse de bu tasarım yalnızca bir yıl kullanılmış.
Günümüzün en başarılı markalarından biri Google’dır. Öyle ki kelime modern dile sızmış ve başlı başına bir fiil haline gelmiştir. Forbes’in 2015’in En Değerli Markaları Listesi’nde 5 numarada yer alan logosu, başarılı marka bilinci oluşturmanın güzel bir örneğidir.
CapitalOne
“Hey Millet! İnsanlar hareket ve benzeri şeylerden hoşlanır, değil mi? Şey, Powerpoint’te ‘şekil ekle’ düğmesini buldum ve bu havalı şey çıktı ve bence bunu logomuzda kullanmalıyız!”
– Capital One’ın logosunun yeniden tasarımı için 2008 ajans toplantısından gerçek transkript.
Kurgu değil.
Burger King
Minimalist ve tek renkli Apple ve Adidas ikonlarının aksine, Burger King’in logosu biraz daha karmaşık; hem metin hem de şekil içeriyor ve kırmızı, sarı ve mavi olmak üzere üç farklı renk içeriyor. İnsanların hatırlaması daha zor bir logo olarak beklenebilir, ancak renkler hafızada kalmayı kolaylaştırıyor da olabilir. Bunu incelemeden önce logonun tarih boyunca değişimine bir göz atalım.
Gördüğümüz üzere logo oldukça radikal değişiklikler geçirmiş durumda. İsimde “king” kelimesi geçmesinden dolayı kral tacıyla başlamış ancak daha sonra bu sembolü kaybetmiş. Daha sonra Burger King yazısı bir hamburger ekmeği arasına yazılmış olup, güncel halinde ise etrafına mavi bir yarım halka eklenmiş görünüyor. Peki insanlar bu logoyu ne kadar hatırlayabiliyor? Hadi gelin inceleyelim.
İnsanların %18’i Burger King logosunu çizebiliyor!
Gördüğünüz üzere insanların çoğu “King” kelimesinden ötürü ve ürün promosyonu olarak sürekli taç hediye edilmesinden dolayı logoya bir taç çizimi eklemişler veya “BK” harflerini kullanmışlar. Tabi mavi yarım halkayı tam bir halka gibi çizenler de yok değil.
Peki bu logo gerçekten böyle olsaydı?
Tamam, bu biraz tartışmalı olabilir, ama bizi bir dinleyin. İlk başta, Instagram’ın logosu iyiydi. Olağanüstü değil, korkunç değil, sadece iyiydi ama en azından bir karakteri vardı. Instagram’ın yeni çamaşır makinesi – eh, yani, kamera – logo, fazla basit olmanın güzel bir örneği. Dünyanın yarısının Instagram kullandığı gerçeği olmasaydı, böyle bir logo belirsiz ve açıkçası unutulabilir olurdu!
Ikea
1980’lerde ikonik, yapılandırılmış, sarı ve mavi logolarını bulmadan önce, İsveçli ev eşyası devi Ikea, Chupa Chups logosuna benzeyen bir şeyle başladı (sadece Dali tarafından tasarlanmamıştı). 1954’te olanlardan sonra renk ekleyerek mevcut logolarının monokrom bir versiyonuna karar verdiler. Logo renk kombinasyonlarının iyi bir logoyu nasıl harika bir logoya dönüştürebileceğinin harika bir örneği!
Youtube
Bu logonun değişimi tartışmaya hazır. Birçok kişi orijinal YouTube TV logosunun daha anlamlı olduğunu düşünüyor. Bununla birlikte, oynatma sembolünün eklenmesi, ‘tüplü televizyon’dan çevrimiçi videoya toplumsal bir geçiş anlamına geliyordu. Aynı zamanda, tıpkı telefonunuzda bir video izlemek gibi, ‘tıklanmayı’ talep eden daha dokunsal bir logodur. Her halükarda, kırmızıya biraz doygunluk eklemek, normalde sade bir logoyu canlandırmaya yardımcı olmuş görünüyor.
Son olarak: OZICAB!
OZICAB’ın en güncel logosu görselde gördüğümüz gibi kesik “O” harfi olup, logonun tasarımcısı Oğuzhan Cabbaroğlu, kesiklerin bir ucunun geçmişten gelen tecrübelere bir ucunun ise geleceğe bağlandığını ve firma bünyesinde geçmiş ve geleceğin sürekli harmanlandığının sembolü olduğunu belirtiyor. Tabi OZICAB logosunun talep üzerine farklı semboller içeren farklı tasarımları mevcut ve yenilenmeye her zaman devam edecek, tıpkı diğer markalar gibi!
Peki ya siz, bir gün bu listeye kendi markanızın logosunun da eklenmesini istemez misiniz?
Evet dediğinizi duydum. O halde doğru yerdesiniz; hemen bizimle iletişime geçin, sizin için en doğru logoyu OZICAB tasarlasın!
